Armon Planta - aPa
Otras persunas
Andere Personen

Nat: 28 mai 1917 a Susch
Mort: 14 avuost 1986 a Sent

Davo il seminari da Cuoira stübgia‘l magister secundar a Turich e Grenoble.
Magister secundar a Sta. Maria, Sent e Scuol.
Durant las vacanzas da stà s‘ha Armon occupà cun archeologia, ils ultims ons da sia vita impustüt cun perscrutaziuns da vias veglias. Per quellas lavuors è‘l gnü onurà da l‘università da Berna cul titel da „dr. h. c.“

El es stat ün fervent defensur da nossa cultura, da nos ambiaint. Üna persuna fich critica, s‘ha bler ingaschà per minoritats. Collavuratur dal Chardun; cun blers artichels critics, cun bleras poesias satiricas ha‘l exprimi seis pisser per nos muond e nos möd da viver.

El ha scrit eir bleras poesias liricas, p. ex. sur da l‘ir in muntogna, passlung etc

Eu patisch cun tai
Limerics rumantschs
Spi nord-ost dal Piz Verstancla
Eu patisch cun tai
vierv maltrattà
stranglantà
e schmachà a chantun

Eu patisch cun tai
ma vallada
crodad'illas griflas
da svilup e progress

Eu patisch cun tai
god sragischà
dad autostradas
chi nu mainan al böt

Eu patisch cun tai
pas-ch alpin corret
e prostitui
a pistas "un sömmi"

Eu patisch cun tai
chomp bandunà
e svalutà
object da speculaziun

Eu patisch cun tai
flüm dvantà cloaca
da nossa civilisaziun

Eu patisch cun tai
lai ingraschantà da fosfats
stendschantà da la ritscha

Eu patisch cun tai
mar
funtana da la vita
uossa deposit
dals s-charts e tössis
mar di dvaintast
vasch immens da la mort

Ün merl grisch chi staiva a Sent
da penna agüzza tremend
a pailü ed a bluot
foraiva pertuot
tizchar tizcha'l jent e suvent.
*
Ün hom amalà in -giadina
chi crajaiva d'avair testa fina
vendü ha seis prà
ed eir sia chà.
Ils raps sun sa fina masdina.
*
Da Chaposch hoz es i a Ramosch
ün homet chi vaiva nom Josch.
Tuot trist ha'l rovà:
"Eu less ir a chà!"
E'l süblà ha dit: "Josch, a chà posch!"
*
Ils gugliarduns dal bel San Murezzan
lur cuntredgia s-charpeda hoz vezzan.
Tuot sculozzos
s'haun sdruvaglios
ed immez quell sezzan e pezzan.
*
Che dschaiva'l sar Giachem da Zuoz?
"Nus essans povers e bluots;
scha bain pajais
vais nos pajais!
Vus esters, gni tuots sün noss muots"
*
Ün hom curaschus d'Silvaplauna
es per 'na cuntredgia pü sauna.
L'ho dit: "Mieus pros
sun tuots scumandos
pels grands speculants da la crema."
Spi tagliaint
ot sur ils vadrets
d'üna vart
stà
da tschella
inviern
s-chala aint il tschêl
blau s-chür

No duos
tü meis mat
ed eu cun tai lià
per vit'e mort
ans avtürain
sco duos nanins
sü d'ün gigant
vers il segnal

Cumbat cul grip
sguards in chafuollezzas
süur e battacour
da jadas ün pa temma
sal dal giodimaint

Vendschur!
Süsom il piz
ans dain il man
da camarads

O be cha jò la val
cur da jadas
greiva l'abinanza
ans tuorna quist
in algordanza.

Il super-hom dvainta deputà ideal
L’es tip agreabel
fich capabel
da caracter stabel

bainfundà
da tuot stimà
e capacità

conciliant
bainpensant
e perseverant

objectiv
zelus ed activ
e surtuot speditiv

El simpatic surria
giond sia via
cun maestria

L’es hom da respet
cun san inclet
güst e dret

El schnuffa
mincha zuffa
e baruffa

tilla conclüda
cun savüda
e nu’s müda

seguond il vent
fervent
e potent

valurus
e curaschus
mo eir conscienzus

è’l per lojala
imparziala
muntada sociala

L’es bainmeritaivel
buntadaivel
e cumpaschiunaivel

da cour lom
sco dit: ün super-hom
da nom e da pom

balsam sün teis pisser
dad anim sincer
mo güst e sever

L’es l’hom il plü nöbel
our dal pövel
pel pövel

O che dalet
tü hast elet
ün hom perfet

Quista poesia es scritta aint illas AMARELLAS, 1973, culla seguainta remarcha da l'autur:

NB Char lectur, parderdscha’t per quista lavina d’attributs chi giaran sco propaganda electorala sur tai vi! Quai tocca pro la nardà da l’ora d’avrigl. Il mai sarà darcheu tuot normal.